Publikacje Instytutu Badań Edukacyjnych (wybór z lat 2011-2016)

Publikacje Instytutu Badań Edukacyjnych (wybór z lat 2011-2016), oprac. Katarzyna Michalak, nauczyciel konsultant RODN „WOM” w Częstochowie

Poniżej zamieszczono publikacje Instytutu Badań Edukacyjnych (IBE), placówki badawczej, która prowadzi interdyscyplinarne badania naukowe dot. funkcjonowania i efektywności systemu edukacji w Polsce. Pełniąc funkcje doradcze, zajmuje się między innymi przygotowaniem raportów i sporządzaniem ekspertyz. Funkcjonuje pod nadzorem Ministra Edukacji Narodowej.

Publikacje z serii Niezbędnik Dobrego Nauczyciela pod redakcją prof. dr hab. Anny I. Brzezińskiej

Seria przeznaczona jest głównie dla opiekunów, wychowawców i nauczycieli – w żłobkach, klubach malucha, przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych, a także dla pracowników klubów i świetlic. Słowem – dla osób pracujących na co dzień z dziećmi w różnym wieku i z młodzieżą. Także dla rodziców, chcących poszerzyć swe rodzicielskie kompetencje.
Przygotowana serie opisuje sześć etapów rozwojowych człowieka – od wczesnego dzieciństwa po późną fazę okresu dorastania. Składa się ona z czterech części:

• Seria 1. Rozwój w okresie dzieciństwa i dorastania
• Seria 2. Opieka i wychowanie w okresie dzieciństwa i dorastania
• Seria 3. Edukacja w okresie dzieciństwa i dorastania
• Seria 4. Monitorowanie rozwoju w okresie dzieciństwa i dorastania

Przedszkole

· Przyrodnicza edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna. Materiał specjalny kwartalnika Edukacja Biologiczna i Środowiskowa. Warszawa 2016.
· Rozwój społeczno-emocjonalny w pierwszych sześciu latach życia. Perspektywa jednostki, rodziny i społeczeństwa. Warszawa, 2015
· Adaptacja dziecka trzyletniego do środowiska przedszkolnego. Grudzień 2012
· Znaczenie edukacji przedszkolnej. Listopad 2013

Szkoła podstawowa I-III
· Przyrodnicza edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna. Materiał specjalny kwartalnika Edukacja Biologiczna i Środowiskowa. Warszawa 2016.
· Kompetencje matematyczne trzecioklasistów. Grudzień 2015
· Kompetencje polonistyczne trzecioklasistów. Grudzień 2015
· Badania potrzeb nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i nauczycieli matematyki w zakresie rozwoju zawodowego. Raport z badania. Czerwiec 2015
· Badanie 6- i 7-latków – rok szkolny 2012/2013. Styczeń 2015
· Sześciolatek w szkole. Jak uczą się dzieci? Grudzień 2013
· Sześciolatek w szkole. Co możemy zrobić wszyscy razem? Listopad 2013
· Sześciolatek w szkole. Co może zrobić nauczyciel? Listopad 2013
· Sześciolatek w szkole. Co mogą zrobić rodzice? Listopad 2013
· Sześciolatek w szkole. Co może zrobić szkoła? Listopad 2013

Szkoła podstawowa IV-VI

· Matematyka od nowa. 2015
· Kompetencje matematyczne piątoklasistów. Grudzień 2015
· Kompetencje polonistyczne piątoklasistów. Grudzień 2015
· Wychowanie fizyczne w opiniach dyrektorów i nauczycieli. Organizacja kształcenia, podstawa programowa i ocenianie uczniów w szkołach podstawowych. Grudzień 2015
· Diagnoza umiejętności szóstoklasistów DUSZa. Listopad 2015
· Szkolne pytania. Wyniki badań nad efektywnością nauczania w klasach IV–VI. Listopad 2015
· Ewaluacja wsparcia procesu indywidualizacji pracy z uczniem ze środków Unii Europejskiej w latach 2010-2013. Listopad 2015
· Język angielski w szkole podstawowej – proces i efekty nauczania. Październik 2015
· Nauczanie matematyki w szkole podstawowej. Wrzesień 2015
· Badania potrzeb nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i nauczycieli matematyki w zakresie rozwoju zawodowego. Raport z badania. Czerwiec 2015
· Analiza wpływu programu „Cyfrowa szkoła” na wyniki sprawdzianu szóstoklasisty. Marzec 2015
· Diagnoza umiejętności matematycznych uczniów szkół podstawowych DUMa. Raport z badania. Styczeń 2015
· Diagnoza potrzeb nauczycieli przyrody – raport. Luty 2014
· Szkoła Samodzielnego Myślenia – raport. Luty 2014
· Analiza Porównawcza Wyników Egzaminów Zewnętrznych – Sprawdzian w Szóstej Klasie Szkoły Podstawowej i Egzamin Gimnazjalny. Grudzień 2013
· Dobre praktyki w przyrodniczej edukacji pozaformalnej – raport. Marzec 2013
· Diagnoza potrzeb nauczycieli przyrody w szkole podstawowej w zakresie wsparcia w prowadzeniu lekcji metodą badawczą – raport tematyczny z badania. Luty 2013

Gimnazjum

· Jak rozwijać umiejętności historyczne w gimnazjum? Listopad 2015
· Laboratorium myślenia. Diagnoza nauczania przedmiotów przyrodniczych w Polsce 2011–2014. Październik 2015
· Decyzje edukacyjno-zawodowe uczniów szkół gimnazjalnych. Wrzesień 2015
· Dydaktyka literatury i języka polskiego w gimnazjum w świetle nowej podstawy programowej. Wrzesień 2015
· Elementy edukacji środowiskowej w podręcznikach do nauczania chemii dla III etapu edukacyjnego. Wrzesień 2015
· Nauczanie filozofii na III i IV etapie edukacyjnym. Czerwiec 2015
· Porównywalne wyniki edukacyjne. Lipiec 2015
· Badanie umiejętności mówienia w języku angielskim – raport z badania. Styczeń 2015.
· Analiza podręczników do biologii z III etapu edukacyjnego pod względem realizacji obowiązku nauczania metody badań biologicznych. Raport tematyczny z badania. Grudzień 2014
· Kompetencje komputerowe i informacyjne młodzieży w Polsce – raport ICILS. Listopad 2014
· Język angielski w gimnazjum – raport cząstkowy z badania BUNJO. Wrzesień 2014
· Podstawy programowe w zakresie przedmiotów przyrodniczych w wybranych krajach. Marzec 2014
· Kształtowanie umiejętności korzystania z map w gimnazjalnych podręcznikach do geografii. Luty 2014
· Nauczanie matematyki w gimnazjum – raport. Luty 2014
· Szkoła Samodzielnego Myślenia – raport. Luty 2014
· Analiza Porównawcza Wyników Egzaminów Zewnętrznych – Sprawdzian w Szóstej Klasie Szkoły Podstawowej i Egzamin Gimnazjalny. Grudzień 2013
· Znajomość języków obcych wśród 15-latków. Listopad 2013
· Dobre praktyki w nauczaniu historii. Wrzesień 2013
· Europejskie Badanie Kompetencji Językowych ESLC. Wrzesień 2013
· Podstawa programowa przedmiotów przyrodniczych w opiniach nauczycieli, dyrektorów szkół oraz uczniów. Wrzesień 2013
· Realizacja podstawy programowej z historii w gimnazjach. Czerwiec 2013
· „Laboratorium myślenia” – raport z badania. Czerwiec 2013
· Dobre praktyki w przyrodniczej edukacji pozaformalnej – raport. Marzec 2013
· Raporty z badania gimnazjalistów „Diagnoza kompetencji” (2012). Luty 2013
· Raport z badania „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów – język polski” (2012). Luty 2013
· Raport z badania „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów – matematyka” (2012). Luty 2013
· Raport z badania „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów – przedmioty przyrodnicze” (2012). Luty 2013
· Wyniki egzaminu gimnazjalnego 2002–2010 na wspólnej skali. Listopad 2012
· Przykład powinien być tylko przykładem, czyli jakie zadania naprawdę sprawdzają umiejętności. Listopad 2012
· Jak sprawdzane jest myślenie chronologiczne? Listopad 2012
· Dwucyfrowe kodowanie zadań z matematyki. Listopad 2012
· Ocenianie rozprawki egzaminacyjnej, czyli od klucza do skali. Listopad 2012
· Lekcja języka angielskiego z perspektywy uczniów klas trzecich gimnazjów. Listopad 2012
· Ocena poprawności językowej prac egzaminacyjnych uczniów III klasy gimnazjum. Czerwiec 2012
· Raport z badania „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów – język polski” (2011). Marzec 2012
· Raport z badania „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów – historia i WOS” (2011). Marzec 2012
· Raport z badania „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów – matematyka” (2011). Marzec 2012
· Raport z badania „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów – przedmioty przyrodnicze” (2011). Marzec 2012

Szkoły ponadgimnazjalna

· Właściwości psychometryczne egzaminu maturalnego 2015 – język angielski, poziom podstawowy. Luty 2016
· Co potrafi maturzysta? Luty 2016
·  Analiza wyników egzaminu maturalnego uczniów, którzy w roku 2015 zdawali maturę według formuły dostosowanej do nowej podstawy programowej. Matematyka, zakres podstawowy. Grudzień 2015
· Stan opanowania przez uczniów liceów umiejętności wymaganych przez podstawę programową do nauczania języka polskiego. Grudzień 2015
· Umiejętności maturzystów 2015. Obowiązkowy egzamin maturalny z języka angielskiego w 2015 roku. Grudzień 2015
· Efekty nauczania języka angielskiego na III etapie edukacyjnym. Listopad 2015
· Umiejętności historyczne absolwentów gimnazjum (2013–2014). Listopad 2015
· Zmiany w sieci szkół ponadgimnazjalnych w latach 2007-2013. Listopad 2015
· Realizacja podstawy programowej z historii w szkołach ponadgimnazjalnych. Warszawa 2014.
· Dobre praktyki w przyrodniczej edukacji pozaformalnej – raport. Marzec 2013
· Nauczanie filozofii na III i IV etapie edukacyjnym. Czerwiec 2015
· Diagnoza przedmaturalna z języka polskiego – raport. Luty 2015
· Szkoła Samodzielnego Myślenia – raport. Luty 2014

Edukacja – raporty ogólne

· Dynamika przemian w edukacji i diagnoza problemów do rozwiązania . Październik 2015.
· Czytelnictwo dzieci i młodzieży – raport końcowy. Marzec 2015
· Raport o stanie edukacji 2014 – Egzaminy zewnętrzne w polityce i praktyce edukacyjnej. Listopad 2014
· Raport o stanie edukacji 2013 – Liczą się nauczyciele. Czerwiec 2014
· Raport o Stanie Edukacji 2012. Liczą się efekty. Czerwiec 2013
· Laboratorium Mikrobadań IBE – raport z badania. Listopad 2013
· Polityka językowa w Europie. Raport Analityczny. Kwiecień 2013
· Raport o stanie edukacji 2011. Kontynuacja przemian. Kwiecień 2013
· Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Wykształcenia ISCED: wzorzec z Sevrès czy wymysł Szatana? Grudzień 2012
· Perspektywy indywidualizacji kształcenia. Raport o stanie badań. Grudzień 2012
· Raport o Stanie Edukacji 2010. Lipiec 2012

Edukacja – ujęcie metodologiczne i socjologiczne

· Ewaluacja ex-post programów rozwojowych w szkołach kształcenia ogólnego w ramach Poddziałania 9.1.2 „Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszenie różnic w jakości usług edukacyjnych”. Listopad 2015
· Autoselekcja na progu gimnazjum – działania rodziców w kontekście działań szkół i polityki samorządu. Październik 2015
· Modelowanie wieloagentowe w badaniach decyzji edukacyjnych. Styczeń 2015
· Opis metodologii badawczej współzależności pomiędzy wykluczeniem społecznym a edukacją. Styczeń 2015
· Raport jubileuszowy. Prywatne i publiczne wydatki na oświatę + raporty BECKER. Grudzień 2015
· Opis metodologii badawczej. Tworzenie kapitału ludzkiego z perspektywy gospodarstw domowych. Listopad 2014
· Likwidacja szkół podstawowych oraz przekazywanie szkół stowarzyszeniom. Październik 2014
· Wykorzystanie ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej przez szkoły – raport. Lipiec 2014
· Diagnoza zmian w sieci szkół podstawowych i gimnazjów 2007–2012. Marzec 2014
· Zrównywanie wyników testowania. Definicje i przykłady zastosowania. Grudzień 2012
· Badania – polityka społeczna – polityka edukacyjna – Potrzeby praktyki. Grudzień 2012
· Diagnoza zapotrzebowania dyrektorów szkół na wyniki badań i inne informacje przydatne w kierowaniu szkołą – raport tematyczny z badania. Grudzień 2012
· Współpraca szkół z podmiotami zewnętrznymi. Raport z badania otoczenia instytucjonalnego przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów. Grudzień 2012
· Jak mierzyć nierówności w dostępie do wykształcenia? Listopad 2011

Edukacja a samorząd terytorialny

· Regionalne uwarunkowania decyzji edukacyjnych – wybrane aspekty. Luty 2016
· Popyt na zajęcia dodatkowe w szkołach podstawowych i gimnazjach – badanie dla dziewięciu powiatów w Polsce. Październik 2015
· Lokalne uwarunkowania decyzji edukacyjnych w perspektywie teorii racjonalnego wyboru. Koncepcja teoretyczno-metodologiczna. Marzec 2015
· Gminy wobec wyzwań oświatowych – przykłady strategicznych działań samorządów w zakresie edukacji. Październik 2012
· Diagnoza zapotrzebowania na badania i inne źródła informacji w obszarze edukacji – samorząd lokalny. Marzec 2012

Różne

Badania edukacyjne

· Porównywalne wyniki egzaminacyjne. 2015
· Modele cech ukrytych w badaniach edukacyjnych. 2015
· Efekt egzaminatora w ocenianiu prac maturalnych z języka polskiego i matematyki. 2015
· Analiza porównawcza wyników egzaminów zewnętrznych – sprawdzian w szóstej klasie szkoły podstawowej i egzamin gimnazjalny. 2012

Doskonalenie

· Badania potrzeb nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i nauczycieli matematyki w zakresie rozwoju zawodowego (BPN). Wrzesień 2015
· Raport z ewaluacji bieżącej projektów konkursowych Działania 3.5 POKL. Uwarunkowania i efekty wspomagania pracy S/P. Marzec 2016
· Wnioski z międzynarodowych doświadczeń w wykorzystywaniu tablic interaktywnych – rola doskonalenia zawodowego we wprowadzaniu nowych technologii do szkół. 2015.

Doradztwo zawodowe

· Diagnoza stanu doradztwa edukacyjno-zawodowego w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych w relacjach dyrektorów szkół i osób realizujących doradztwo. Lipiec 2015
· Mobilność społeczna i przestrzenna w kontekście wyborów edukacyjnych. Raport z badania. Styczeń 2015
· Współpraca szkół zawodowych z przedsiębiorcami na przykładzie Działania 9.2 PO KL. Grudzień 2014

Edukacyjna wartość dodana

· Statystyczne modelowanie wskaźników edukacyjnej wartości dodanej – podsumowanie polskich doświadczeń 2005-2015. 2015
· (Ko)warianty efektywności nauczania. Wyniki badania w klasach IV-VI. 2015
· Sex differences in guessing and item omission. Edukacja 3(134), 48-62.
· Does guessing matter? Differences between ability estimates from 2PL and 3PL IRT models in case of guessing. Edukacja 3(134), 63–76.
· Wpływ zróżnicowania wieku uczniów na szacowanie gimnazjalnych wskaźników edukacyjnej wartości dodanej. Edukacja 2(133), 115-138.
· Pozaszkolna pomoc w nauce. Edukacja 2(133), 99-114.
· Peer rejection and perceived quality of relations with schoolmates among children with ADHD. Journal of Attention Disorders. 2014
· Predicting reading literacy and its improvement in the Polish national extension of the PISA study: The role of intelligence, trait- and state-anxiety, socio-economic status and school-type. Learning and Individual Differences 33, 1‑11.
· Estimating teacher effect using hierarchical linear modelling. Edukacja 5(130), 70-91.
· Kontekstowy model oceny efektywności nauczania po pierwszym etapie edukacyjnym. 2014.
· Testy osiągnięć szkolnych TOS3: przykład narzędzia skonstruowanego z wykorzystaniem modelu Rascha. Edukacja 2(127), 85-107.
· Zróżnicowane funkcjonowanie zadań testowych ze względu na wersję testu. Edukacja 1(126), 79-94.

Niepełnosprawność, edukacja włączająca

· Ścieżki edukacyjne niepełnosprawnych dzieci, uczniów i absolwentów – raport z badania. Marzec 2015
· Włączający system edukacji i rynku pracy – rekomendacje dla polityki publicznej. Marzec 2015
· Wykorzystanie TIK w nauczaniu i uczeniu się uczniów ze SPE. Grudzień 2013

Raporty dotyczące osób dorosłych

· Rodzaj umowy o pracę a umiejętności i ich wykorzystywanie. Styczeń 2016.
· Portret generacji 50+ w Polsce i w Europie. Wyniki badania zdrowia, starzenia się i przechodzenia na emeryturę w Europie (SHARE). Lipiec 2014
· Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC) – Raport. Październik 2013

Rodzice i szkoła

· Opinie i oczekiwania młodych dorosłych (osiemnastolatków) oraz rodziców dzieci w wieku szkolnym wobec edukacji dotyczącej rozwoju psychoseksualnego i seksualności. Listopad 2015
· Autoselekcja na progu gimnazjum – działania rodziców w kontekście działań szkół i polityki samorządu. Październik 2015
· Popyt na zajęcia dodatkowe w szkołach podstawowych i gimnazjach – badanie dla dziewięciu powiatów w Polsce. Październik 2015
· Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Wyniki drugiej rundy badania panelowego gospodarstw domowych. Wrzesień 2015
· Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Wyniki drugiej rundy badania panelowego gospodarstw domowych. Skrót. Maj 2015
· Konformizm i samokierowanie jako wartości wychowawcze rodziców. Grudzień 2014
· Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Wyniki pierwszej rundy badania panelowego gospodarstw domowych. Raport tematyczny z badania. Listopad 2014
· Zastosowanie metody drzew klasyfikacyjnych w analizie aspiracji edukacyjnych rodziców. Sierpień 2013
· Aspiracje edukacyjne rodziców dzieci z klas III szkoły podstawowej (raport z badań pilotażowych). Lipiec 2012
· Aspiracje zawodowe rodziców w stosunku do własnych dzieci (raport z badań pilotażowych). Lipiec 2012

Sprawy nauczycieli

· Status zawodowy nauczyciela. Analiza prawna. Listopad 2015
· Pozycja społeczno-zawodowa nauczycieli. Raport z badania jakościowego. Październik 2015
· Polscy nauczyciele i dyrektorzy w Międzynarodowym Badaniu Nauczania i Uczenia się TALIS 2013 – wersja pełna raportu. Czerwiec 2015
· Polscy nauczyciele i dyrektorzy na tle międzynarodowym. Główne wyniki badania TALIS 2013. Czerwiec 2014
· Raport z „Badania czasu i warunków pracy nauczycieli”. Czerwiec 2013
· Czas pracy i warunki pracy w relacjach nauczycieli. Czerwiec 2013.
· Początkujący nauczyciele. Raport z badania jakościowego. Grudzień 2012
· Nauczyciele a osiągnięcia szkół (na podstawie danych TALIS i wyników egzaminu gimnazjalnego). Styczeń 2012

Szkolnictwo wyższe

· Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania wyborów osób w wieku 19-30 lat dotyczących studiowania. Raport z przeprowadzenia badań metodami ekonomii eksperymentalnej. Październik 2015
· Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania wyborów osób 19-30. Koszty kształcenia na poziomie wyższym. Październik 2015
· Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania wyborów osób w wieku 19-30 lat dotyczących studiowania. Końcowy raport metodologiczny. Październik 2015
· Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania wyborów osób w wieku 19-30 lat dotyczących studiowania. Październik 2015
· Finansowanie edukacji wyższej w Europie. Od modelu egalitarnego do elitarnego. Październik 2015
· Monitorowanie losów absolwentów uczelni wyższych – raport. Luty 2014

Wychowanie i profilaktyka

· Opinie i oczekiwania młodych dorosłych (osiemnastolatków) oraz rodziców dzieci w wieku szkolnym wobec edukacji dotyczącej rozwoju psychoseksualnego i seksualności. Listopad 2015
· Agresja i przemoc szkolna – raport o stanie badań. Styczeń 2014
· Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań. 2015
· Klimat szkoły i jego znaczenie dla funkcjonowania uczniów w szkole. Raport o stanie badań. 2015
· Szkoła oczami uczniów: relacje z nauczycielami i kolegami oraz przemoc szkolna. Raport z badania jakościowego. 2015
· Ewaluacja ex-post rządowego programu „Cyfrowa szkoła”. Listopad 2013
· Zastosowanie metody drzew klasyfikacyjnych w analizie aspiracji edukacyjnych rodziców. Sierpień 2013